Tuesday, August 18, 2009
Emra vendesh në Martanesh:
Ndërbalë, Luçanë, Kulmurizë, Qafa e Pusit,Qafa e Prushit, Gryka e Ballabanit, Gropa e Zgjyrës, Kalthi, Arat e Mishtet, Hurdha e Vllait,Kroi i Martullosëve, Fushë Kishë, Korroco, Kaptinë, Ballë, Plartun, Fushfarkë, Shëntrinë, Maja e Sukzes, Mokas, Doliçe, Bërdhetë, Qytezë, Belik, Guri i Kuvendit, etj.
Mbiemra familjesh:
Osmani, Rrushi, Muça, Koka, Isaku, Kurti, Zhaboli, Bala, Lena, Gjoni, Koxherri, Gjoka, Peshku, Zguri, Çela, Pepa, Cukali, Ndreu, Kunxhiu, Çuka, Rama, etj.
Ndërbalë, Luçanë, Kulmurizë, Qafa e Pusit,Qafa e Prushit, Gryka e Ballabanit, Gropa e Zgjyrës, Kalthi, Arat e Mishtet, Hurdha e Vllait,Kroi i Martullosëve, Fushë Kishë, Korroco, Kaptinë, Ballë, Plartun, Fushfarkë, Shëntrinë, Maja e Sukzes, Mokas, Doliçe, Bërdhetë, Qytezë, Belik, Guri i Kuvendit, etj.
Mbiemra familjesh:
Osmani, Rrushi, Muça, Koka, Isaku, Kurti, Zhaboli, Bala, Lena, Gjoni, Koxherri, Gjoka, Peshku, Zguri, Çela, Pepa, Cukali, Ndreu, Kunxhiu, Çuka, Rama, etj.
HISTORI
Martaneshi është një trevë e banuar që në lashtësi. Në fshatin Gjon është gjetur një çekiç guri, origjinali i të cilit ndodhet në Muzeun Historik të Rrethit të Matit, i cili sipas përcaktimeve të arkeologëve i përket lashtësisë.
Për prejardhjen e emrit Martanesh ka pasur gojëdhëna të ndryshme. Në njërën prej të cilave thuhet: Se në kohën e pushtuesëve turq një vajzë me emrin Marta për të mos rënë në duar të tyre u hodh nga shkëmbi duke u bërë nismëtare edhe për vajza të tjera. Për të marrë këtë vendim vajzat ishin mbledhur në një shesh te vogël mbi një shkëmb që ndodhet afër fshatit Gjon, i cili quhet "Kuvendi i gocave".
Gojdhënë tjetër thotë se ishin dhjete vajza që kanë luftuar bashke me te afërmit e tyre kundër forcave të ushtrisë turke në Qafen e Qarrit, atje është vrarë një vajzë me emrin Martë. Kështu që nga fjalët "Marta u nda prej nesh" ose "Marta u ndesh" thuhet se ka ardhur emri Martanesh.
Një tjetër e dhënë për emrin na vjen nga nje relacion i D. Farlatit studiues, prift katolik, i cili pasi ka pershkruar gjendjen e disa kishave katolike ne krahina të tjera thotë: "... Nder to ma e përmenduar është famullia e Shën Martini (nga kjo famulli e ka marrë emrin e vet katundi Martanesh) kisha bashke me kumbanoren gjinden ne kambe, ka ara e vreshta, prej fruteve te tyne nxirren vjet per vjet njizet numa argjendi..."
Gjithashtu edhe ne relacionin e Mark Skurës, prift katolik thuhet se: "... Ka Shën Martinin në token e quajtur Shmertin. Motit qe abaci me rente te madhe, asht e plote ne gurë, e cila ka dy kumbonë, disa vreshta e ara për tu mbjellë, që qesin nja 25 reale..."
Nga të dhënat arkivale që u cituan rezulton se Kisha e Shën Martinit ndodhej në tokën e quajtur Shmertin, aty ku banorët kremtonin si festë fetare Martindën. Ky vendbanim është quajtur Martinash-Martinesh-Martanesh janë reduktim fonetik, ndryshime të bëra në rrymë të kohës.
Për prejardhjen e emrit Martanesh ka pasur gojëdhëna të ndryshme. Në njërën prej të cilave thuhet: Se në kohën e pushtuesëve turq një vajzë me emrin Marta për të mos rënë në duar të tyre u hodh nga shkëmbi duke u bërë nismëtare edhe për vajza të tjera. Për të marrë këtë vendim vajzat ishin mbledhur në një shesh te vogël mbi një shkëmb që ndodhet afër fshatit Gjon, i cili quhet "Kuvendi i gocave".
Gojdhënë tjetër thotë se ishin dhjete vajza që kanë luftuar bashke me te afërmit e tyre kundër forcave të ushtrisë turke në Qafen e Qarrit, atje është vrarë një vajzë me emrin Martë. Kështu që nga fjalët "Marta u nda prej nesh" ose "Marta u ndesh" thuhet se ka ardhur emri Martanesh.
Një tjetër e dhënë për emrin na vjen nga nje relacion i D. Farlatit studiues, prift katolik, i cili pasi ka pershkruar gjendjen e disa kishave katolike ne krahina të tjera thotë: "... Nder to ma e përmenduar është famullia e Shën Martini (nga kjo famulli e ka marrë emrin e vet katundi Martanesh) kisha bashke me kumbanoren gjinden ne kambe, ka ara e vreshta, prej fruteve te tyne nxirren vjet per vjet njizet numa argjendi..."
Gjithashtu edhe ne relacionin e Mark Skurës, prift katolik thuhet se: "... Ka Shën Martinin në token e quajtur Shmertin. Motit qe abaci me rente te madhe, asht e plote ne gurë, e cila ka dy kumbonë, disa vreshta e ara për tu mbjellë, që qesin nja 25 reale..."
Nga të dhënat arkivale që u cituan rezulton se Kisha e Shën Martinit ndodhej në tokën e quajtur Shmertin, aty ku banorët kremtonin si festë fetare Martindën. Ky vendbanim është quajtur Martinash-Martinesh-Martanesh janë reduktim fonetik, ndryshime të bëra në rrymë të kohës.
Martaneshi, si një njësi fiziko-gjeografike, ndodhet në zonën e mesme të Krahinës Malore-Qëndrore të Shqipërisë, në një pozicion gjeostrategjik, i rrethuar nga male dhe në udhëkryq ku lidhen disa krahina të Shqipërisë së Mesme me ato të Veriut. Sipërfaqia e tokës që përfshin kjo trevë është 16450 hektarë, nga e cila rreth 9000 janë pyje, 7000 kullota e livadhe, fusha e pllaja malore dhe 450 hektarë tokë e punueshme.
MARTANESHI
Geographically, the Martanesh Commune area is located in the central mountain region of the Albania, in the southern part of the Bulqiza district, ca. 20 km from the city of Bulqiza. Commune includes 7 villages (Melcu, Lene, Gjon, Nderfushas, Val, Peshk, Stravec) which lay in the altitudes between 600m and 1450m above sea level. The administrative headquarter is located in the small town of Krasta. The Martanesh Commune has ca. 6200 inhabitants, living in seven villages and in the small town of Krasta.
Subscribe to:
Posts (Atom)